خانواده طوطی‌ها
پرندگان این خانواده از جمله پرطرفدارترین پرندگان زینتی محسوب می‌شوند. توانایی صحبت کردن (در برخی از گونه‌ها)، طول عمر مناسب و اُنس گرفتن به محیط خانه از خصوصیات مثبت این پرندگان به شمار می‌رود.
در ابتدا به معرفی چند پرنده معروف این خانواده می‌پردازیم:
طوطی بلوطی خاکستری آفریقایی (کاسکو)
کاسکو (طوطی بلوطی خاکستری آفریقایی) یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع طوطی‌های صحبت کننده هست. در رابطه با نگهداری این نوع طوطی باید بدانیم که سوت زدن را خیلی سریع می‌آموزد زیرا شبیه صدای طبیعی اوست.
در حضور غریبه‌ها تمایل به صحبت کردن ندارد. به دلیل طبیعت حساس و عصبی، این پرنده نسبت به عارضه “پرکنی” حساس است.
بدن کاسکو خاکستری‌رنگ است. پرهای بال مایل به مشکی، صورت سفید، شکم سفید و دم قرمزرنگ هست.
از علائم بلوغ پرنده رنگ عنبیه است که درنابالغین سیاه‌رنگ و در بالغین متمایل به زرد است.
طوطی کوچک حلقه گردنی
این نوع طوطی ازجمله متداول‌ترین پرندگان زینتی است.
طوطی کوچک حلقه گردنی دارای اندازه متوسط بادم بلند و اغلب سبزرنگ هستند. نرهای بالغ دارای یک حلقه در اطراف گلوی خود هستند.
طوطی‌های کوتوله
پرنده‌های بسیار زیبا و جذاب که به‌سرعت با محیط خانه اُنس می‌گیرد.
وجه تسمیه Loyebird به دلیل ارتباط عاطفی نزدیکی است که بین یک جفت ازاین‌گونه وجود دارد. این پرنده در شرایط اسارت کمتر جوجه می‌دهد.
طوطی‌های کوتوله در رنگ‌های متنوع وجود دارند ولی همگی آن‌ها دارای حلقه گوشتی سفیدرنگی در اطراف چشم هستند.
در گونه‌ای که صورت قرمزرنگ دارد شدت قرمزی صورت با بلوغ پرنده به حداکثر خود می‌رسد.
ضمن اینکه نابالغ‌ها به‌طورکلی آرام‌تر هستند. جیره غذایی شامل مخلوط دانه غلات و تخم آفتابگردان به همراه سبزی‌ها و میوه است. طوطی‌های کوتوله نر و ماده ازنظر ظاهری تفاوت چندانی ندارند.
نقش انتخاب و خریداری در نگهداری طوطی
طوطی‌های بزرگ چندین دهه عمر می‌کنند و به صاحب خود وفادار هستند.
برخی از آن‌ها مقلد خوب صدا هستند ولی منقار بزرگ و قوی آن‌ها می‌تواند به اثاثیه منزل آسیب برساند.
نگهداری طوطی به‌صورت جفت بهتر است.
یک کاسکو جوان بسیار کنجکاو است و باید وقت زیادی را به آن اختصاص داد.
طوطی کوتوله بسیار جذاب است، ولی قیمت بیشتری دارد. طوطی کوتوله بهتر است در سنین ۶-۷ هفتگی خریداری شوند.
کاسکو نیز بهتر است در جوانی خریداری شود. در هنگام خرید به وضعیت پرها دقت کنید. وضعیت پرها نشانه خوبی از وضعیت کلی سلامت پرنده است. در پرنده سالم پرها صاف، شفاف و درخشان هستند. ولی پرنده بیمار اغلب کسل بوده، پرهای ژولیده‌ای دارد.
نکات مهم
هنگام خرید به وضعیت چشم‌ها و سوراخ‌های بینی نیز باید توجه کرد، چشم‌ها باید شفاف و درخشان باشند تورم اطراف چشم یا ملتحمه، ریزش از بینی یا به هم چسبیدگی پرهای اطراف چشم و بینی نشانه بیماری تنفسی است.
منقار نباید رشد یا حالت غیرطبیعی داشته باشد. در بدن تورم دیده نشود، در سینه آثاری از پرکنی نباشد، اطراف مخرج طبیعی باشد. پاها به‌راحتی میله قفس را بگیرند.
پنجه‌ها رشد غیرطبیعی نداشته باشند، عضلات سینه قوی باشد. طوطی به‌طور ذاتی موجودی اجتماعی است و برای سرحال بودن باید جفت مناسب داشته یا در تماس مرتب با انسان باشد.
حضور گربه موجب ناراحتی پرنده می‌شود. حتی اگر دسترسی مستقیم به آن نداشته باشد. سگ معمولاً ورود پرنده را می‌پذیرد ولی باید توجه داشت که توجه زیاد به سگ در حدی باشد که باعث حسادت طوطی نشود.
پرنده جدید را باید به‌تدریج وارد کرد، حتی اگر جفت پرنده شما باشد. ابتدا باید قفس‌های مجزای آن‌ها را کنار هم قرارداد بدون اینکه باهم تماس داشته باشند تا به‌تدریج یکدیگر را بپذیرند.
قفس طوطی
در رابطه با نگهداری طوطی قفس باید فضای کافی داشته باشد. هرچند که هیچ قفسی به‌اندازه کافی بزرگ نیست اما قفس طوطی باید محکم باشد.
طوطی‌ها بیشتر وقت خود را صرف بالا رفتن از میله‌ها می‌کنند؛ بنابراین وجود لبه‌های تیز با تراشه فلزات در میله‌های قفس می‌تواند به‌راحتی سبب ایجاد جراحت و خونریزی در زبان پرنده شود.
باید توجه داشته که از زدن مداوم اشیا توسط طوطی موجب می‌شود که منقار آن کمتر نیاز به اصلاح داشته باشد. در ضمن این کار نوعی سرگرمی برای پرنده است و ازاین‌رو کمتر پرهای خود را خواهد کند.
ظروف پلاستیکی غذا برای طوطی‌های بزرگ دوام کمی دارند زیرا پلاستیک شکننده بوده ایجاد لبه‌های تیز می‌کند.
برای اینکه ظروف غذا با مدفوع آلوده نشود باید در سطحی بالاتر از قفس باشند و هرگز زیر میله قرار نگیرند.
آبخوری لوله‌ای طوطی‌های کوتوله مناسب است ولی طوطی‌های بزرگ‌تر پلاستیک پایه آن را از بین می‌برند؛ پس برای کاسکو و طوطی‌های حلقه گردنی بهتر است آب در ظرف فلزی نیم‌دایره‌ای شکل ریخته شود.
آب همیشه باید تازه و تمیز باشد ظرف آب باید جایی قرار گیرد که در معرض آلودگی با مدفوع و غذا نباشد.
برای کف قفس روزنامه جاذب خوب و دسترس است ولی بهتر است روزنامه رنگی استفاده نشود؛ زیرا حاوی مواد سمی است. طوطی‌ها خیلی زود روش باز کردن در قفس را یاد می‌گیرند؛ بنابراین یک جفت معمولی کافی نیست.
میله داخل قفس
بیشتر پرندگان زینتی روی میله پلاستیکی احساس راحتی نمی‌کنند، برای این پرندگان شاخه درختان مناسب‌تر است.
یک شاخه درخت مناسب انتخاب کنید که عاری از مدفوع پرندگان وحشی، قارچ و سموم ناشی از سم‌پاشی باشد؛ سپس برگ‌ها و شاخه‌های اضافی آن را قطع کرده و در قفس قرار دهید.
قطر میله برای طوطی و کاسکو باید در حدود ۵ / ۲ سانتیمتر و برای طوطی کوتوله حدود ۱ – ۱/۵ سانتیمتر باشد. بهتر است شاخه‌های طبیعی نیز هرچند وقت یک‌بار تعویض شوند.
جای مناسب قفس برای قرار دادن قفس گوشه اتاق مناسب است زیرا پرنده در کنار دیوار احساس امنیت می‌کند.
آشپزخانه برای قرار دادن قفس جای مناسبی نیست، زیرا بخارات موجود در آشپزخانه برای پرنده مضر هستند. بهتر است محل قرار گرفتن پرنده چند سانتیمتر بالاتر از سطح چشمان ما باشد، نزدیک بودن ارتفاع قفس به چشمان ما موجب می‌شود که کنترل بهتری روی پرنده صورت گیرد و اهلی کردن آن ساده‌تر گردد. بااین‌حال باید توجه داشت که اکثر پرندگان در طبیعت بیشتر اوقاتشان را در سطحی بالاتر از چشم انسان می‌گذرانند.
برخی نکات مهم در نگهداری طوطی
برای پرنده سالم دمای بین ۱ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد بدون تغییرات ناگهانی و رطوبت ۴۰ تا ۵۰ درصد مناسب است.
تمام پرنده‌ها در نور کم، راحت‌تر گرفته می‌شوند. اگر پرنده از قفس فرار کرد ابتدا اتاق را تاریک کنید و به‌آرامی به او نزدیک شوید.
برای طوطی کوچک بال‌ها را کف دست جمع کرده، سر آن را به‌آرامی بین انگشت اول و دوم قرار دهید.
برای گرفتن طوطی‌های بزرگ بهتر است از دستکش ضخیم استفاده شود زیرا منقار قوی آن‌ها قادر است آسیب جدی به دست وارد کند.
کوتاه کردن پَر و ناخن طوطی
این عمل به‌منظور تحت کنترل بودن پرنده و گرفتن قدرت پرواز از آن (به‌ویژه پرنده‌هایی که از قفس بیرون می‌آیند) انجام می‌شود.
بهتر است این عمل توسط دو نفر انجام شود. برای این کار باید ۸-۶ پر اصلی هر دو بال از سمت خارج چیده شود .۲ پر خارجی را کوتاه نمی‌کنند تا بال شکل زننده به خود نگیرد. در کاسکو که سنگین‌تر است حداکثر چیدن ۶ پر کافی است.
ناخن‌های پرنده رشد مداوم دارند و کوتاه کردن آن‌ها ضروری است. همانند کوتاه کردن ناخن‌ها در سگ، در طوطی‌ها این کار از محلی که فاقد عروق خونی است انجام می‌شود. البته درصورتی‌که چوب زیر پای پرنده مناسب باشد ناخن بیش‌ازحد بلند نمی‌شود ضمن اینکه اکثر کاسکوها خودشان عادت به کوتاه کردن ناخن دارند.
تغذیه طوطی
در رابطه با نگهداری طوطی باید بدانیم که پرندگان خانواده طوطی بر اساس اندازه خود نیاز به دانه‌دارند.
دانه‌ها شامل دو گروه مهم هستند:
- غلات: کربوهیدرات زیاد و چربی کم دارند مثل ارزن و ذرت.
- دانه‌های روغنی: دارای چربی زیاد و کربوهیدرات کم می‌باشند مثل تخمه آفتابگردان و گل‌رنگ. طوطی کوتوله تخمه آفتابگردان و گل‌رنگ را بیشتر دوست دارد و در بین غلات، جو نیم کوب شده را ترجیح می‌دهد. برای جوجه‌هایی که از والدین جدا می‌شوند ذرت مناسب است که می‌توان آن را پخت تا نرم شود در باندهای موجود معمولاً اسیدهای آمینه ضروری (به‌ویژه لیزین و متیونین) مواد معدنی و ویتامین A پائین است؛ بنابراین ترکیب ۱ – ۲ دانه برای پرنده کافی نیست.
استفاده ترکیبی برای حفظ سلامتی اکثر پرنده‌های زینتی مفید است. این غذاهای کمکی می‌تواند شامل سبزی‌ها (مثل کلم) میوه (سیب و انگور و زرد الو) و مقدار کمی پروتئین حیوانی (مثل تخم‌مرغ پخته) باشد.
نکته: اضافه شدن غذای کمکی باید از مقادیر بسیار کم شروع شود مقدار مناسب سبزی‌ها دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی باارزش بوده به دلیل داشتن فیبر، مانع چاق شدن پرنده می‌گردند، ولی مقدار زیاد آن‌ها موجب اسهال می‌شود.
اگر طوطی شما جوجه است و می‌خواهید در رابطه با تغذیه آن اطلاعات کسب کنید خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می‌دهیم:
تغذیه جوجه طوطی برزیلی
عارضه پَرکنی
یکی از نکاتی که باید در نگهداری طوطی در نظر بگیریم عارضه پرکنی این پرنده است.
یک سندرم با علل مختلف و در طوطی‌ها شایع هست. ازجمله عوامل مهم در بروز آن می‌توان به دلتنگی، نداشتن جفت یا مصاحب، استرس و بروز تغییرات در محیط (مانند تغییر در تغذیه، مکان، فعالیت یا ورود افراد جدید به محیط که توجه صاحب پرنده را بیشتر جلب کند) اشاره کرد.
ممکن است پرنده این عمل را از پرنده دیگری یاد گرفته و تکرار کند. در مورد طوطی‌هایی که بیشتر وقت خود را در یک قفس کوچک گذرانده و فعالیت کمی دارند، این عارضه می‌تواند بخشی از سرگرمی آن‌ها باشد.
بسیاری از پرندگان این عمل را در تنهایی یا در شب انجام می‌دهند؛ بنابراین این عدم مشاهده پرکنی توسط طوطی، دلیلی بر رد آن نیست. در این حالت، الگو و نواحی ریزش پر به تشخیص عارضه کمک می‌کند.
نکته مهم در رابطه با پَرکنی طوطی
اگر روی سر و گردن پوشش کامل باشد، ولی منطقه دیگری از بدن (به‌ویژه سینه و شکم) فاقد پر بوده هیچ نشانه‌ای از بیماری‌های التهابی پوست وجود نداشته باشد، باید در درجه اول به بروز عارضه پرکنی مشکوک شد. اولین قدم برای درمان تجزیه‌وتحلیل محیط زندگی پرنده به‌ویژه در مراحل اولیه بروز عارضه است. به حداقل رساندن عوامل فیزیکی یا روانی، اصلاح محیط و غذا یا تغیر محیط افزودن غذاهای کمکی (مثل میوه و سبزی) فراهم کردن اسباب‌بازی‌های بی‌خطر و شاخه‌های درخت تمیز تا پرنده از منقار خود بیشتر استفاده کند، در درمان مؤثر است.
درصورتی‌که تمام راه‌ها به شکست منتهی شوند می‌توان از گردنبند الیزابت (به شکل مخروط ناقص که به پرنده اجازه نمی‌دهد به بدن خود دسترسی داشته باشد و بهتر است با فیلم رادیولوژی ساخته شود) استفاده کرد. همراه با این تغییرات می‌توان از داروهایی نظیر فلوگزتین ۱ نیز استفاده کرد. برای تسریع در رشد مجدد پرهای جدید بهتر است مکمل‌های ویتامین‌دار به جیره اضافه شود.
بیماری‌های قابل‌انتقال به انسان
در رابطه با نگهداری طوطی باید توجه داشته باشیم که برخی از بیماری‌های طوطی به انسان قابل سرایت است! بیماری مهمی که می‌تواند از پرندگان این خانواده به انسان منتقل شود بیماری پسیتاکوز است. سایر بیماری‌های مشترک که انتقال کمتری به انسان دارند عبارت‌اند از: سالمونلوز، پاستورلوز، سل و آسپرژیلوز.
پسیتاکوز
این بیماری از سراسر جهان گزارش‌شده است. عامل بیماری کلامید یا پسیناسی ۲ است. ممکن است پرنده بیش از اینکه تحت استرس نشانه‌های بیماری را نشان دهد مدت‌ها حامل ارگانیسم باشد.
در صورت امکان بهتر است پرنده پس از خرید، مورد آزمایش قرار گیرد. ارگانیسم در ترشحات دهان، بینی و مدفوع وجود دارد و انتقال از طریق تماس مستقیم و آئروسل‌ها صورت می‌گیرد.
نشانه‌های بالینی متغیر هستند و به سیستم و اندام درگیر، حدت ارگانیسم و وضعیت ایمنی میزبان بستگی دارند، پرندگان جوان نسبت به عفونت حساس‌تر هستند. نشانه‌ها به‌طورکلی شامل کاهش وزن، بی‌حالی، افسردگی، بی‌اشتهایی، اسهال سبز تا خونی گاهی اوقات نشانه‌های تنفسی، تورم ملتحمه و آبریزش از چشم و بینی هست.
این بیماری در انسان پنومونی آتیپیک ایجاد می‌کند. تشخیص از طریق جدا کردن عامل از طریق کشت سلولی با جنین جوجه و سرولوژی (Elisa, CFT) انجام‌پذیر است.
درمان بیماری شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خانواده تتراسایکلین (به‌ویژه کلر تترا سایکلین) برای مدت یک ماه (زیرا نتراسایکلین روی ارگانسیم فعال و در حال تقسیم مؤثر است) هست.
سالمونلوز
به عفونت ایجادشده به‌وسیله باکتری‌های جنس سالمونلا اطلاق می‌شود. این عفونت شایع است و اغلب گونه‌ها در هر سن به آن مبتلا می‌شوند. بااین‌حال شکل حاد بیماری در پرندگان جوان، تحت استرس و دارای تغذیه ضعیف بیشتر روی می‌دهد.کاسکو به سالمونلوز حساس است. انتقال بیماری به دو صورت (مستقیم و غیرمستقیم خوردن غذای آلوده) روی می‌دهد عفونت‌های مزمن می‌توانند با جایگزین شدن باکتری در مفاصل و ایجاد درد، سختی حرکت با تورم و ضعف همراه باشند تشخیص بیماری با جدا کردن باکتری از مدفوع یا خون پرنده مبتلا صورت می‌گیرد. درمان با استفاده از آنتی‌بیوتیک خوراکی با تزریقی انجام می‌شود. داروی انروفلوکساسین و کلرامفنیکل برای این منظور مناسب هستند.
کلام پایانی
به پایان مقاله معرفی روش‌های نگهداری طوطی رسیدیم، امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
اگر قصد خرید و فروش انواع حیوانات خانگی از جمله طوطی، کاسکو، کبوتر و غیره را دارید وبسایت واسط کالا یا اپلیکیشن واسط کالا بستری امن و راحت برای انجام اینکار می‌باشد.
مقالات مرتبط: